Εισαγωγή
Μετά από εξέταση της έκθεσης μεταρρύθμισης τραυματισμών δίκην μαστιγίου του αυχένα, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου επικύρωσε την απόφαση του Εφετείου στην υπόθεση Hassam & Anor v Rabot & Anor [2023] EWCA Civ19, παρέχοντας σαφήνεια σχετικά με τη σωστή προσέγγιση η οποία πρέπει να ακολουθείται για την αξιολόγηση των αποζημιώσεων σε περιπτώσεις μεικτών τραυματισμών. Ενώ από την μια αυτή η απόφαση φέρνει κάποια βεβαιότητα στο νομικό πλαίσιο του Ηνωμένου Βασιλείου, από την άλλη τονίζει επίσης το ευρύτερο πρόβλημα του τρόπου με τον οποίο οι τραυματισμοί δίκην μαστιγίου αντιμετωπίζονται σε άλλες δικαιοδοσίες. Στην Κύπρο, παραδείγματος χάρη, εξακολουθεί να απουσιάζει από τη δημόσια συζήτηση ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την αντιμετώπιση τραυματισμών δίκην μαστιγίου του αυχένα, παρά την ανάγκη του. Καθώς οι ασφαλιστικές εταιρείες αυτοκινήτων συνεχίζουν να επωφελούνται από τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οδηγοί εξακολουθούν να παλεύουν με αυξανόμενα ασφάλιστρα. Για περισσότερες πληροφορίες όσο αφορά την έκθεση μεταρρύθμισης τραυματισμών δίκην μαστιγίου, κάντε κλικ εδώ.
Το υπόβαθρο των υποθέσεων μικτών τραυματισμών
Οι υποθέσεις μεικτών τραυματισμών αφορούν ενάγοντες που πάσχουν τόσο από τραυματισμούς δίκην μαστιγίου, που καλύπτονται από το σύστημα σταθερής χρέωσης που περιλαμβάνεται στους Κανονισμούς Τραυματισμών Δίκην Μαστιγίου του Αυχένα 2021 («Whiplash Injury Regulations 2021»), όσο και από πρόσθετους τραυματισμούς, που αξιολογούνται σύμφωνα με το Κοινοδίκαιο. Η ομόφωνη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Hassam v Rabot, απέρριψε την έφεση και την αντέφεση για τον τρόπο με τον οποίο οι δικαστές θα πρέπει να υπολογίζουν τέτοιες αξιώσεις, επιβεβαιώνοντας ότι τα δικαστήρια θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και τους δύο τρόπους αποζημίωσης, το σύστημα σταθερής χρέωσης και το Κοινοδίκαιο, αλλά να κάνουν και ένα ‘βήμα πίσω’ προκειμένου να αποφεύγεται η διπλή αποζημίωση για πόνο, ταλαιπωρία και απώλεια ποιότητας ζωής (PSLA).
Η ορθή προσέγγιση για αποζημιώσεις μικτών τραυματισμών
Το Ανώτατο Δικαστήριο εξέτασε τρεις πιθανές προσεγγίσεις:
- Προσέγγιση των Εναγόμενων: Πρότειναν να προστίθενται στο ποσό σταθερής χρέωσης μόνο αποζημιώσεις για τραυματισμούς που δεν προκλήθηκαν δίκην μαστιγίου, αποφεύγοντας, έτσι, την διπλή αποζημίωση. Αυτή η προσέγγιση απορρίφθηκε.
- Προσέγγιση των Εναγόντων: Πρότειναν να προστίθεται το ποσό του συστήματος σταθερής χρέωσης και του κοινοδικαίου, χωρίς να αφαιρείται τίποτα για αποφυγή διπλής αποζημίωσης. Αυτή η προσέγγιση επίσης απορρίφθηκε.
- Η προσέγγιση της πλειοψηφίας του Εφετείου: Πρότεινε να συνυπολογιστούν τα δύο ποσά αποζημιώσεων κάνοντας ένα ‘βήμα πίσω’ για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει αποζημίωση πέραν του κανονικού, υπό την προϋπόθεση ότι οι συνολικές αποζημιώσεις δεν πρέπει να είναι μικρότερες από το ποσό που θα επιδικαστεί για τους τραυματισμούς που δεν προκαλούνται δίκην μαστιγίου. Αυτή η προσέγγιση προτιμήθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Η απόφαση διασφαλίζει ότι οι ενάγοντες αποζημιώνονται δίκαια χωρίς τον κίνδυνο διπλής αποζημίωσης, διατηρώντας παράλληλα τις καθιερωμένες αρχές του κοινοδικαίου που ισχύουν για τους τραυματισμούς που δεν προκαλούνται δίκην μαστιγίου.
Ασφαλιστές αυτοκινήτων και μεταρρυθμίσεις τραυματισμών δίκην μαστιγίου του αυχένα
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η απόφαση Hassam v Rabot έχει ενισχύσει και εδραιώσει την προσέγγιση για αξιώσεις μικτών τραυματισμών, αλλά οι ασφαλιστές αυτοκινήτων συνεχίζουν να επωφελούνται από τις μεταρρυθμίσεις τραυματισμών δίκην μαστιγίου του 2021. Από τότε που εισήχθησαν αυτές οι μεταρρυθμίσεις, οι ασφαλιστές αυτοκινήτων έχουν εξοικονομήσει 1,7 δισεκατομμύρια Αγγλικές λίρες από αξιώσεις τραυματισμών, χάρη στις απλοποιημένες διαδικασίες αξίωσης και στις μειωμένες πληρωμές για τραυματισμούς από χτυπήματα δίκην μαστιγίου. Οι μεταρρυθμίσεις στόχευαν να περιορίσουν τις δόλιες και υπερβολικές αξιώσεις, που επιβάρυναν τον ασφαλιστικό κλάδο.
Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις αύξησαν επίσης το όριο κάλυψης των νομικών αμοιβών από 1.000 σε 5.000 Αγγλικές λίρες, αφήνοντας πολλούς ενάγοντες χωρίς νομική εκπροσώπηση για μικρής αξίας αξιώσεις. Το αν βέβαια χρειάζεται νομική εκπροσώπηση για τόσο μικρές απαιτήσεις, είναι συζητήσιμο. Επιπλέον, τα ποσά αποζημίωσης για τραυματισμούς δίκην μαστιγίου μειώθηκαν και αυτό έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερες πληρωμές για τους ενάγοντες. Το αν κάποια ποσά που πληρώνονταν παλιά ήταν προϊόν ασφαλιστικής απάτης, είναι επίσης συζητήσιμο.
Αύξηση των ασφαλίστρων αυτοκινήτου
Παρά αυτές τις εξοικονομήσεις για τους ασφαλιστές, τα ασφάλιστρα αυτοκινήτων συνέχισαν να αυξάνονται, κυρίως, λόγω της αύξησης των δαπανών επισκευής των οχημάτων. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, τα ασφάλιστρα αυξήθηκαν κατά 8,5% μετά την εισαγωγή των νέων μεταρρυθμίσεων. Τα κόστη επισκευής, και όχι οι αξιώσεις τραυματισμών, αντιπροσωπεύουν πλέον σχεδόν τα δύο τρίτα των αξιώσεων ασφάλισης οχημάτων, με τα έξοδα επισκευής οχημάτων να σημειώνουν αύξηση κατά 31% το 2023.
Κατευθυντήριες γραμμές για την Κύπρο: Αντιμετώπιση τραυματισμών δίκην μαστιγίου
Η εμπειρία από τις μεταρρυθμίσεις του Ηνωμένου Βασιλείου για τους τραυματισμούς δίκην μαστιγίου και η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στην υπόθεση Hasaam v Rabot προσφέρουν πολύτιμα μαθήματα για την Κύπρο. Ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση αξιώσεων τέτοιων τραυματισμών, θα μπορούσε να ωφελήσει τόσο τους ενάγοντες όσο και τις ασφαλιστικές εταιρείες προσφέροντας σαφήνεια και δομή. Με την εφαρμογή ενός συστήματος που μειώνει τις δόλιες αξιώσεις, διασφαλίζοντας παράλληλα δίκαιη αποζημίωση, η Κύπρος θα μπορούσε να περιορίσει τα αυξανόμενα ασφάλιστρα και να αποτρέψει νομικές και οικονομικές ανισορροπίες στο σύστημα.
Εκτός των προαναφερθέντων, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η Κύπρος θα μπορούσε να εξετάσει τη δημιουργία και εφαρμογή ενός συστήματος παρόμοιου με αυτό της Επίσημης Διαδικτυακής Πύλης Τραυματισμών του Ηνωμένου Βασιλείου (Official Injury Claim), επιτρέποντας στους ενάγοντες να υποβάλλουν αξιώσεις για μικροτραυματισμούς από μόνοι τους. Αυτή η πύλη όχι μόνο θα μείωνε τα νομικά κόστη, αλλά θα εξορθολόγιζε και τη διαδικασία των αξιώσεων. Ενθαρρύνοντας ένα διαφανές και αποδοτικό σύστημα, η Κύπρος μπορεί να προστατεύσει τόσο τους οδηγούς όσο και τον ασφαλιστικό κλάδο.
Συμπέρασμα
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Hassam v Rabot φέρνει την απαραίτητη σαφήνεια στην προσέγγιση για την αξιολόγηση αξιώσεων μικτών τραυματισμών στο Ηνωμένο Βασίλειο, διασφαλίζοντας τη δίκαιη αποζημίωση των εναγόντων χωρίς τον κίνδυνο διπλής αποζημίωσης. Παρόλα αυτά, η αύξηση των ασφαλίστρων των αυτοκινήτων που καθορίζεται από τα έξοδα επισκευής, παρά τις εξοικονομήσεις που προέκυψαν από τις μεταρρυθμίσεις τραυματισμών δίκην μαστιγίου, υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα της επίτευξης ισορροπίας μεταξύ δικαιοσύνης και οικονομικής βιωσιμότητας στις αξιώσεις προσωπικών τραυματισμών.
